Çfarë është alergjia?
Alergjia zhvillohet kur sistemi imunitar i një personi reagon tepër ndaj substancave që zakonisht janë të padëmshme. Një substancë që shkakton një reaksion alergjik quhet alergen. Shumë alergjenë janë substanca të përditshme që janë të padëmshme për shumicën e njerëzve. Megjithatë, çdo gjë mund të jetë një alergen nëse sistemi imunitar ka një lloj të caktuar reaksioni negativ ndaj tij.
Simptomat
Një reaksion alergjik shkakton inflamacion dhe irritim. Simptomat specifike varen nga lloji i alergenit. Disa shembuj përfshijnë:
Për pluhurat dhe polenet: hundë të bllokuar, sy dhe hundë të kruara, rrjedhje nga hunda, sy të ënjtur dhe ujor, kollë.
Për ushqimet: të vjella, gjuhë e ënjtur, ndjesi shpimi në gojë, ënjtje e buzëve, fytyrës dhe fytit, krampe stomaku, vështirësi në frymëmarrje.
Për pickimet e insekteve: fishkëllimë, ënjtje e konsiderueshme në vendin e pickimit, rënie e papritur e presionit të gjakut, lëkurë e kruarshme, vështirësi në frymëmarrje.
Anafilaksia
Anafilaksia është forma më e rëndë e reaksionit alergjik. Është një emergjencë mjekësore dhe mund të jetë kërcënuese për jetën. Disa simptoma përfshijnë: urtikarie, skuqje dhe kruajtje, vështirësi në frymëmarrje, fishkëllimë, ënjtje, presion i ulët i gjakut, ndryshime në rrahjet e zemrës, marrje mendsh dhe humbje e vetëdijes.
Shkaqet
Kur ndodh një reaksion alergjik, alergjenët lidhen me antitrupat që trupi prodhon të quajtur imunoglobulina E (IgE). Kjo shkakton lirimin e kimikateve si histamina, e cila shkakton simptomat e reaksionit alergjik.
Faktorët e rrezikut
Personat mund të kenë një rrezik më të lartë për alergji nëse janë nën 18 vjeç ose kanë një histori personale ose familjare të astmës ose alergjive.
Alergjenët e zakonshëm
Disa nga ushqimet më të zakonshme që shkaktojnë alergji janë: vezët, peshku, qumështi, kikirikët, arrat, frutat e detit me guaskë, gruri dhe soja. Alergjenë të tjerë të zakonshëm përfshijnë polenet e bimëve, myshqet, ilaçet, pickimet e insekteve, qimet e kafshëve shtëpiake dhe lateksin.
Diagnoza
Diagnoza e alergjive përfshin teste si analiza gjaku, teste të lëkurës me shpim dhe teste arna. Këto teste ndihmojnë në identifikimin e alergjenëve specifik.
Trajtimi
Mënyra më e mirë për të menaxhuar një alergji është të shmangni alergjenin, por kjo nuk është gjithmonë e mundur. Trajtimet mjekësore përfshijnë:
- Antihistaminikët: Bllokojnë veprimin e histaminës
- Dekongjestantët: Ndihmojnë në lehtësimin e hundës së bllokuar
- Kortikosteroidet: Ndihmojnë në reduktimin e inflamacionit
- Imunoterapia: Ndihmon në zhvillimin e tolerancës afatgjatë
Trajtimi i anafilaksisë
Anafilaksia është një emergjencë mjekësore që kërkon trajtim të menjëhershëm. Personat në rrezik duhet të mbajnë gjithmonë dy auto-injektorë epinefrine. Në rast të një reaksioni të rëndë alergjik, auto-injektori duhet përdorur menjëherë dhe duhet thirrur shërbimet e urgjencës.
Parandalimi dhe masat paraprake
Nuk ka mënyrë për të parandaluar ose kuruar plotësisht një alergji, por është e mundur të parandalohet një reaksion ose të menaxhohen simptomat. Personat në rrezik duhet të shmangin ekspozimin ndaj alergjenëve të njohur, të mbajnë auto-injektorë dhe t'i informojnë të tjerët për alergjen e tyre dhe si të përdorin auto-injektorin.
