Çfarë është astma profesionale?
Astma profesionale është një formë e astmës që shkaktohet ose përkeqësohet nga praktikat e punës ose nga ekspozimi ndaj irrituesve, tymrave, alergenëve ose gazeve në vendin e punës. Ashtu si në astmën jo-profesionale, një person me astmë profesionale do të ketë ënjtje dhe inflamacion brenda mureve të rrugëve të frymëmarrjes. Vlerësohet se 10-25% e astmës që shfaqet në moshë të rritur lidhet me punën.
Llojet e astmës profesionale
Astma e lidhur me vendin e punës mund të përshkruhet si:
- E përkeqësuar nga puna - simptomat përkeqësohen për shkak të mjedisit të punës
- Alergjike - sistemi imunitar bëhet i ndjeshëm ndaj një substance në punë dhe pas njëfarë kohe zhvillohen simptomat
- Irrituese - rrugët e frymëmarrjes reagojnë ndaj një irrituesi menjëherë pas ekspozimit
Në të gjitha rastet, ekspozimi ndaj një substance në vendin e punës shkakton ënjtje ose inflamacion që mund të rezultojë në fishkëllimë, shtrëngim të gjoksit dhe simptoma të tjera të astmës.
Simptomat e astmës profesionale
Simptomat kryesore përfshijnë:
- Fishkëllimë
- Kollë
- Vështirësi në frymëmarrje
- Shtrëngim i gjoksit
Zakonisht simptomat përkeqësohen gjatë javës së punës dhe përmirësohen gjatë pushimeve. Në disa raste, simptomat mund të vazhdojnë edhe pas ndërprerjes së ekspozimit, veçanërisht nëse ka pasur ekspozim afatgjatë.
Faktorët e rrezikut dhe shkaktarët
Profesionet me rrezik të lartë përfshijnë:
- Prodhuesit e detergjentëve dhe barnave
- Punonjësit që punojnë me kafshë laboratorike
- Bukëpjekësit
- Punonjësit shëndetësorë të ekspozuar ndaj lateksit natyror
- Punëtorët e drithërave (fermerët, punëtorët bujqësorë)
- Punëtorët e metalit, plastikës dhe saldimit
- Punëtorët e drurit
- Spërkatësit e automjeteve
përfshijnë produktet shtazore, kimikate të caktuara, pluhur bimësh, tymra, pluhur druri, pluhur drithërash, mykje dhe disa enzima.
Diagnoza dhe trajtimi
Diagnoza e astmës profesionale është e ngjashme me llojet e tjera të astmës, por doktori do të përpiqet të identifikojë irrituesin ose alergenin specifik në vendin e punës. Trajtimi më i mirë është shmangia e mjedisit ku ndodhet irrituesi, nëse është e mundur. Në disa raste, ndryshimi i vendit të punës mund të jetë opsioni i vetëm.
Ndërlikimet
Ndërlikimet janë më të mundshme nëse personi nuk merr trajtim dhe nuk bën asgjë për të minimizuar ekspozimin ndaj substancës shkaktare. Ekspozimi afatgjatë rrit shanset për zhvillimin e simptomave kronike.
Përmbledhje
Astma profesionale prek të rriturit që punojnë në profesione të caktuara dhe ekspozohen ndaj substancave specifike. Simptomat janë zakonisht të ngjashme me llojet e tjera të astmës. Personat që përjetojnë simptoma astmatike nga puna e tyre duhet të vizitojnë një mjek për të diskutuar opsionet e trajtimit, që mund të përfshijnë edhe gjetjen e një profesioni të ri.
