Çfarë është demenca?
Demenca është një term që përshkruan simptoma të ndryshme që prekin funksionimin njohës të një personi. Shenjat e hershme të zakonshme të demencës përfshijnë humbjen e kujtesës dhe konfuzionin. Ajo ndodh kur qelizat nervore në trurin e një personi ndalojnë së funksionuari, duke ndikuar në aftësinë e tyre për të menduar, kujtuar dhe arsyetuar. Megjithëse zakonisht ndodh te personat e moshuar, nuk është një pjesë e pashmangshme e plakjes.
Llojet kryesore të demencës
Ka shumë lloje të demencës, por më të zakonshmet janë:
- Sëmundja e Alzheimer-it - forma më e zakonshme e demencës
- Demenca me trupa Lewy
- Demenca frontotemporale
- Çrregullimet vaskulare
- Demenca e përzier (kombinim i llojeve)
10 shenjat e hershme të demencës
Për të marrë një diagnozë, një person zakonisht duhet të përjetojë dy ose më shumë nga këto simptoma, të cilat duhet të jenë mjaft të rënda sa të ndërhyjnë në jetën e tyre të përditshme:
- Humbja e kujtesës - vështirësi në kujtimin e informacioneve të mësuara së fundmi
- Vështirësi në planifikim ose zgjidhje problemesh - p.sh. vështirësi në ndjekjen e një recete gatimi
- Vështirësi në kryerjen e detyrave të njohura - p.sh. vështirësi në përdorimin e pajisjeve shtëpiake
- Konfuzion për kohën ose vendin - vështirësi në gjykimin e kalimit të kohës ose harresa e vendndodhjes
- Sfida në kuptimin e informacionit vizual - vështirësi në lexim ose gjykim të distancave
- Probleme me të folurit ose shkrimin - vështirësi në angazhimin në biseda ose gabime në drejtshkrim
- Tendencë për të keqvendosur gjërat - vështirësi në gjetjen e sendeve të përditshme
- Gjykim i dobët ose vendimmarrje e papërshtatshme - p.sh. blerje e gjërave të panevojshme
- Tërheqje nga aktivitetet sociale - humbje e interesit për hobi ose aktivitete sociale
- Ndryshime në personalitet ose humor - p.sh. irritim, depresion ose ankth i shtuar
Kur duhet të kontaktoni një mjek
Nëse një person përjeton ndonjë nga këto simptoma ose i vëren ato te një i dashur, duhet të flasë me një profesionist mjekësor. Megjithëse ende nuk ka shërim për demencën, një mjek mund të ndihmojë në ngadalësimin e përparimit të sëmundjes dhe lehtësimin e simptomave, duke përmirësuar cilësinë e jetës së pacientit.
