Shfaqja e simptomave
Simptomat e skizofrenisë zakonisht shfaqen në adoleshencën e vonë ose në moshën e hershme të rritur. Skizofrenia mund të ndikojë në të folur, të menduarit, emocionet, ndërveprimet sociale dhe aktivitetet e përditshme të një personi. Është një gjendje jo shumë e zakonshme, që prek rreth 0.25-0.64% të njerëzve. Megjithëse është një gjendje e përjetshme, trajtimi mund të ndihmojë në menaxhimin e simptomave.
Llojet e skizofrenisë
Më parë, skizofrenia klasifikohej në 5 lloje: paranoid, e çorganizuar, katatonike, e padiferencuar dhe reziduale. Megjithatë, në ditët e sotme mjekët nuk i përdorin më këto klasifikime pasi u vërejtën mbivendosje të shumta midis tipareve dhe simptomave të tyre.
Simptomat kryesore
Simptomat e zakonshme përfshijnë:
- Të folur të ngatërruar por të plotë, të vështirë për t'u kuptuar nga të tjerët
- Mungesë e shprehjes së fytyrës dhe emocioneve
- Mungesë motivimi
- Vështirësi në përqendrim
- Psikozë, si deluzione dhe halucinacione
Shkaqet e mundshme
Skizofrenia mendohet të zhvillohet nga një kombinim i faktorëve gjenetikë dhe mjedisorë, përfshirë:
- Trashëgimia gjenetike
- Çekuilibri kimik në tru
- Faktorë mjedisorë si trauma gjatë lindjes, kequshqyerja para lindjes, infeksionet virale
- Përdorimi i disa substancave dhe barnave
Trajtimi
Trajtimi mund të përfshijë:
- Barnat antipsikotike - të marra çdo ditë ose më rrallë në formë injeksioni
- Këshillim psikologjik - për të zhvilluar aftësi përballuese
- Kujdes i koordinuar special - që integron medikamentet, përfshirjen familjare dhe edukimin
Disa nga barnat më të zakonshme përfshijnë: risperidon, olanzapinë, ketiapin, ziprasidon, klozapinë dhe haloperidol. Është thelbësore që personi të vazhdojë planin e trajtimit edhe nëse simptomat përmirësohen.
Diagnostikimi
Nuk ka test diagnostikues specifik për skizofrenisë. Mjeku e diagnostikon duke vëzhguar sjelljen e personit dhe duke pyetur për historinë e tij shëndetësore fizike dhe mendore. Sipas kritereve diagnostike, një person duhet të ketë të paktën 2 nga simptomat kryesore për një muaj dhe simptoma që vazhdojnë për të paktën 6 muaj.
Përmbledhje
Skizofrenia është një gjendje afatgjatë që mund të ndikojë thellësisht në funksionimin e një personi. Trajtimi i disponueshëm mund të ndihmojë në menaxhimin e simptomave. Mbështetja e familjes, miqve dhe shërbimeve komunitare është gjithashtu shumë e rëndësishme për personat me skizofreni.
